ispanya iç savaşı

Konu: ispanya iç savaşı Cuma Şub. 27, 2009 9:54 am

İspanya İç Savaşı

II. Dünya Savaşı önceleyen İspanya iç savaşında, işçi sınıfı, yoksul köylülük ve onların enternasyonal destekçileri faşizme geçit vermemeye çalıştılar. Ancak Sosyal Demokrat, Stalinist ve Anarşist önderliklerin siyaseten gerçek yüzlerini gösterdikleri bu önemli tarihsel dönemeçte de işçi sınıfı yenildi. Yenilgiye yol açan temel neden yine işçi sınıfının devrimci önderlik krizi oldu.

Alman işçi sınıfını yenilgiye sürükleyen “sol maceracı” politikaların ardından Komintern, yine SSCB’deki bürokratik diktatörlüğün ihtiyaçları temelinde, Komünist Partilerin işçi sınıfı devrimi perspektifini bir yana bırakıp “ilerici” burjuva hükümetlere katılımını öngören “Halk Cephesi” stratejisini uygulattı. II. Dünya Savaşı öncesinde, işçi sınıfı partilerinin yükselen faşizm dalgasına ve emperyalist savaş tehdidine karşı geliştirebildiği en yaygın politik çizgi 1934-39 arasındaki Halk Cepheleriydi. Birleşik cephe arayışları Ocak 1933’de Hitler’in başbakanlığa gelmesi ile başladı. Ancak Halk Cephesi politikası belli bir süre hükümet de olduğu Fransa da dahil olmak üzere her yerde iflas etti.

Şubat 1936’da düzenlenen seçimlerde burjuva cumhuriyetçileri, Sosyalist ve Komünist partilerden oluşan Halk Cephesi İspanya’da da iktidara geldi. Anarşistler seçimlerde Halk Cephesini desteklediler. Öyle güçlü bir politik rüzgâr esiyordu ki, Halk Cephesinin karşı-devrimci yanlarını sürekli sergileyen POUM (Birleşik Marksist İşçi Partisi) bile Halk Cephesine “eleştirel” destek vererek onun seçim bildirgesine imza attı. Halk Cephesi iktidarına karşı Franco 17 Temmuz 1936’da Fas’ta faşist ayaklanma başlattı. Kapitalistler ayaklanmayı desteklediler. Halk Cephesi hükümetinin başkanı Azana’nın ilk tepkisi uzlaşma olanaklarını aramak oldu. İşçilere silah dağıtanların kurşuna dizileceğini ilan etti. İşçilerse tam bir ayaklanma ruhu içindeydiler. Şehirlerde gerçek güç işçi örgütlerinin ellerinde toplanmaya başlamıştı. Barcelona’da silah dağıtılmayınca POUM ve CNT askeri garnizonları basarak silahlandı.

Bu arada Stalinistler de burjuvazi ile ittifaklarına “haklı” bir dayanak oluşturmak için Franco’yu feodal gericiliğin temsilcisi olarak göstermeye çalışıyorlardı. Oysa kapitalistler Franco’nun yanındaydı. İşçiler ise sahiplerince terk edilen fabrikalara el koyarak kendi denetimlerinde üretimi sürdürüyorlardı. Polisin yerini ise işçi muhafızlar almıştı. Köylüler toprakları işgal ediyorlardı. İspanya’da ikili bir iktidar durumu yaşanıyordu. Bir yanda fabrika komiteleri, milis birlikleri ve köylü konseyleri diğer yanda da Komünist Parti ve Sosyalist Partinin desteklediği Azana hükümeti.

Halk Cephesi ise, burjuva müttefiklerini ve Fransa, İngiltere ve ABD’deki “demokratik” hükümetleri ürkütmemek için devrime karşı çıkıyor, reformlarla yetinmeyi telkin ediyordu. Gerçekte burjuvazi çoktan safını belirlemişti. İngiltere, Fransa ve ABD’nin “demokratik” hükümetleri el altından, Hitler ve Mussolini ise açıkça İspanyol faşistlerini desteklerken Fransız Halk Cephesinin lideri sosyalist Leon Blum “müdahale etmeme” politikasını izliyor, cumhuriyetçi yönetime silah satmaktan kaçınıyordu.

Devrim işçilerin ve yoksul köylülerin mücadelesinin güçlü yükselişine rağmen etkili bir Bolşevik partinin olmadığı koşullarda ilerleyemedi. POUM ve CNT işçilerin ve köylülerin iktidar organlarını merkezileştirmeye çabalayacaklarına, korku ve panik içerisinde Halk Cephesine destek verdiler. Stalin ise Nazilere karşı demokratik burjuva devletleriyle kurduğu ittifakı bozmamak için devrimin karşısına geçti. Komintern’in bütün gücünü Halk Cephesinin arkasına yığdı. Böylece işçi ve köylülerin özyönetim organları dağıtılarak iktidar burjuva demokrasisi uğruna burjuvaziye terk edildi. Sınıfın bağımsız gücü ezildikçe hükümet sağa kaydı.

SSCB silah yolladıkça ve Uluslararası Tugaylar ülkeye girdikçe Komünist Partinin İspanya’daki etkinliği arttı ve güçlenen Komünist Parti (KP) işçi sınıfının diğer örgütlerine saldırdı. KP dışardan gelen silahları Anarşistlere ve POUM’a dağıtmayı reddetti ve silahsız yığınların Aragon’da faşistler tarafından kıyıma uğratılmasına neden oldu. 1937 Mayısında Barselona’da Anarşistlere saldıran KP, faşizmin kılıcı tepelerinde sallanırken işçilerin birbirleriyle çatışmasına sebep oldu. Hükümet Anarşist ve POUM liderlerini tutukladı, birçoğunu öldürdü. Bütün bu gelişmelerin etkisiyle devrim gücünü kaybettikçe iç savaşta dengeler faşistlerin lehine döndü.

Uluslararası alanda önce Hitler karşıtı “demokratik” hükümetler sonra da Stalin, faşist Almanya ile anlaşmalar imzaladılar. Uluslararası Tugaylar İspanya’yı terk etmeye başladılar. 29 Ocak 1939’da faşistler Barselona’yı aldılar. Martta Madrid ve Valencia teslim oldu. Böylece II. Dünya Savaşının provasının yapıldığı bir iç savaşta, işçi sınıfı, Stalinist ve diğer reformist önderlikler eliyle hazırlanan koşullarda dünya işçi sınıfının kaderini de belirleyecek bir yenilgiye uğramış oldu.